'Overleven was ons motto', een verhaal van een jonge Syriër dat in Barendrecht gehoord mag worden. ''Als raadslid van de gemeente Barendrecht krijg je vaak rapporten, cijfers en beleidsstukken over je bureau. Maar soms is het juist een persoonlijk verhaal dat je het meest leert over de wereld en over jezelf. Op 27 juni maakte ik kennis met Nader, die zijn levensverhaal heeft opgeschreven in Overleven was ons motto. Een jonge Syriër die samen met zijn moeder, vader en zusjes een lange tocht maakte, dwars door landen en grenzen, op zoek naar veiligheid en een toekomst. Hij deelde zijn ervaringen samen met taalvrijwilliger Jo in de bibliotheek – een plek waar woorden mensen weer kracht geven'', aldus PvdA-raadslid Tona Jakoeb.

In het eerste hoofdstuk vertelt Nader over een jeugd vol spel en plezier. Het beeld is bijna universeel herkenbaar: kinderen die op het dak verstoppertje spelen, het frisse ochtendlicht, het gevoel van vrijheid. Maar zelfs op de basisschool drong de politiek al binnen. Elke ochtend moesten alle leerlingen in de rij staan, hun rechterhand op de schouder van de jongen voor hen leggen en luidkeels de leus van de machthebbers roepen. 

Daarna kwam de oorlog. Het geluid van fluitende mortieren die je niet meer uit je hoofd krijgt. De nacht waarin een granaat de slaapkamer van zijn ouders verwoestte – minuten nadat zijn vader zijn zus net op tijd uit de kamer had gehaald. 

Het werd niet rustiger. Elke dag weer de gevaarlijke route naar school, met sluipschutters en soldaten aan beide kanten. Het beeld van een kogel die rakelings langs zijn hoofd suisde, bleef in mijn gedachten hangen. Even later beschrijft hij hoe straaljagers het gebouw systematisch bombardeerden. De trappen lagen vol gewonden en doden, en Nader moest op zijn blote voeten over glasscherven naar beneden rennen. In de schuilkelder zat een moeder in shock, die maar één vraag bleef herhalen: "Waar zijn mijn kinderen?"

En toch… midden in die chaos vond hij iets van eigenwaarde terug. Hij weigerde de verplichte groet aan Assad en de donkere schoolkleren. Dat leverde hem klappen op, maar ook een stukje eigen identiteit. Hij spaarde muntjes om zichzelf af en toe te trakteren op een pittig broodje Muhammara. Misschien is dat wel de grootste kracht van dit boek: dat het laat zien hoe je, zelfs als alles wegvalt, nog kleine stukjes menselijkheid kunt bewaren.

''Als raadslid lees ik dit verhaal niet alleen als geschiedenis, maar als spiegel. In Barendrecht en in heel Nederland wonen mensen die dit soort herinneringen met zich meedragen. Het vraagt iets van ons allemaal om verder te kijken dan statushouder, vluchteling of nieuwkomer. Om ruimte te geven aan verhalen, om ontmoetingen mogelijk te maken en om samen een toekomst te bouwen waarin kinderen niet meer hoeven te kiezen tussen gehoorzaamheid en hun eigen dromen'', aldus Jakoeb.

''Tot slot wil ik Nader bedanken voor zijn moed om zijn ervaringen op papier te zetten. Jo wil ik bedanken voor het vertrouwen, het luisteren en het opschrijven. En natuurlijk de bibliotheek en alle vrijwilligers die elke dag een brug slaan tussen verhalen en gemeenschappen.
Overleven was ons motto verdient het om gelezen te worden – omdat het laat zien dat hoop soms niet groter hoeft te zijn dan een broodje in een papieren zak, als je maar iets hebt om voor te blijven vechten''.