Je leest een artikel over een staatsgreep in Myanmar, opent daarna het Belgische nieuws en ziet niets. Of je volgt de Amerikaanse verkiezingen en vraagt je af waarom in Indonesië amper aandacht is voor Trump. Het lijkt alsof we allemaal in hetzelfde wereldnieuws zwemmen, maar toch andere vissen vangen. Hoe kan het dat sommige landen een oorlog prominent brengen, terwijl die elders nauwelijks op de radar verschijnt? En waarom is Nederland selectief in wat het wel en niet wereldnieuws noemt?

Wereldnieuws is niet objectief
Uit recent onderzoek aan de Tilburgse universiteit blijkt dat elk land zijn eigen blinde vlekken heeft. Nederlandse en Belgische media berichten over Europese landen met veel meer regelmaat dan over Azië. Indonesische en Singaporese media doen precies het omgekeerde. De nieuwsselectie blijkt geen neutraal proces, maar gestuurd door de geografie, taal, economie en politieke banden.
 
Dat is op zich niet vreemd. Nieuwsredacties werken met beperkte ruimte en richten zich op wat relevant is voor hun publiek. Maar relevantie is een elastisch begrip. Waarom krijgt een staking in Frankrijk wél aandacht, maar een overstroming in Bangladesh niet? Waarom volgen we de Brexit op de voet, maar horen we niets over de verkiezingen in Nigeria?

Drie filters: nabijheid, verwantschap, belangen
De journalistieke keuze wat wel of niet nieuws wordt, rust op drie pijlers:
Geografische nabijheid. Een aanslag in Brussel voelt dichterbij dan een in Nairobi. Zelfs als die laatste veel meer slachtoffers eist.

Culturele verwantschap. Media brengen eerder nieuws over landen waarmee ze een koloniale, taalkundige of religieuze band hebben. Nederlandse media schrijven vaker over Suriname dan over Laos.

Strategische belangen. Landen waarmee we handel drijven of politieke bondgenootschappen hebben, krijgen sneller een plek op de voorpagina. Denk aan de constante aandacht voor de VS.

Deze filters zorgen ervoor dat het wereldnieuws altijd gekleurd is. Niet door fake nieuws, maar door een selectieve focus. En die focus vormt ons wereldbeeld.

Nederland als spiegel: nieuwsgierig, maar beperkt
Nederland scoort in het onderzoek relatief goed: onze media brengen vaker buitenlands nieuws dan de Belgische. Vooral de NOS en Nu.nl zoeken naar werelddekking. Maar ook hier ligt het zwaartepunt in Europa, met name Duitsland, Frankrijk en het VK. Azië blijft onderbelicht, tenzij er een ramp of conflict is.
 
Daarbij valt op dat Nederlandse media graag hun eigen perspectief toevoegen aan buitenlands nieuws. Een bericht over een aardbeving in Turkije krijgt extra aandacht als er Nederlanders zijn omgekomen. Een Amerikaanse wet leidt tot een kop als: “Wat betekent dit voor Nederlandse reizigers?” Dit klinkt onschuldig, maar het maakt wereldnieuws tot een spiegel van onszelf.

Media maken wereldbeelden
Als nieuwsselectie bepaalt wat we zien, bepaalt het indirect ook wat we belangrijk vinden. Wie dagelijks leest over de oorlog in Oekraïne, maar nooit over geweld in Ethiopië, zal de eerste als urgenter beschouwen. Dit ‘availability bias’ beïnvloedt het beleid, de hulpstromen en publieke opinie.
 
En daarmee wordt nieuws een geopolitiek instrument. Als bijvoorbeeld Singaporese media consequent Europese leiders citeren, maar niet omgekeerd, ontstaat een scheef beeld van wie er ‘toe doet’. In het onderzoek werd dit concreet zichtbaar: Rutte werd in Aziatische media vaker genoemd dan Singaporese leiders in Europese media. Niet omdat hij belangrijker is, maar omdat westerse stemmen structureel dominanter zijn in de internationale nieuwsstromen.

En wie bepaalt de norm?
In deze informatiechaos is het verleidelijk om de schuld bij de media te leggen. Maar nieuwsconsumptie is ook vraaggestuurd. Nederlanders klikken liever op een schandaal in Den Haag dan op een betoging in Bangkok. Journalisten weten dat en handelen ernaar.
 
Het is vergelijkbaar met de keuzes die spelers maken bij Casino Avalon Online: je klikt op wat spannend lijkt, wat potentieel oplevert. Maar zonder inzicht in de achtergrond, zonder grip op het grotere verhaal, wordt het een gok. En net zoals daar het huis altijd wint, wint in de nieuwsmedia de algoritmische logica: wat scoort, blijft; wat schuurt, verdwijnt.