De Nederlandse economie is er een stuk slechter aan toe dan eerder dit jaar werd gedacht. Zowel dit jaar als volgend jaar rekent De Nederlandsche Bank (DNB) op economische stagnatie, terwijl de toezichthouder in juni nog uitging van groeipercentages van 0,8 procent en 1,3 procent. Forse tegenvallers in andere landen raken Nederland als handelsland, blijkt bij de halfjaarlijkse raming van de centrale bank.

DNB rekende al op een afkoeling van de wereldeconomie door de opgelopen rente, maar met name de economische ontwikkeling in de Verenigde Staten en China schaadt de wereldwijde handel nu. Ook de moeilijkheden van de belangrijkste handelspartner Duitsland zitten Nederland dwars. Daardoor komt de groei van het bruto binnenlands product (bbp) dit jaar uit op 0,1 procent en in 2024 op 0,3 procent. Vorig jaar groeide de economie nog met ruim 4 procent.

Toch hadden de hoge inflatie en opgelopen geopolitieke spanningen de Nederlandse economie nog meer kunnen schaden. Volgens DNB-hoofdeconoom Olaf Sleijpen is dat niet gebeurd door steunpakketten vanuit de overheid, zoals het prijsplafond voor energie. Daardoor bleven de uitgaven van consumenten enigszins op peil.

DNB wijst erop dat de overheid zulke ingrepen binnenkort mogelijk niet meer kan doen. Het begrotingstekort loopt volgens de raming op naar 2,9 procent in 2025. Dat is bijna op de EU-grens van 3 procent, waardoor de overheid eerst zou moeten bezuinigen voordat er grote steunpakketten kunnen komen om aan de regel te voldoen. "Terwijl zulke ingrepen ons juist in zowel de energie- als coronacrisis hebben geholpen", licht Sleijpen toe.

Vergeleken met enkele andere Europese landen valt de economische groei van Nederland lager uit. "Dat komt ook doordat wij vlak na de coronapandemie harder zijn gegroeid", weet de econoom. "Wel is het zo dat Nederland in tegenstelling tot andere economieën tegen capaciteitsgrenzen aanloopt, onder meer op het gebied van woningbouw en de krappe arbeidsmarkt. Daar zijn ingrepen nodig."

Volgens Sleijpen is het land dan ook gebaat bij een snelle kabinetsformatie. "Die duidelijkheid is voor het bedrijfsleven heel belangrijk, zodat zij weer meer gaan investeren." Sleijpen is kritisch over het verlaten van de EU, waar verkiezingswinnaar PVV voor pleitte in de campagne. "Dat is een heel, heel slecht idee."

Voor 2025 rekent DNB op een sterkere groei van 1 procent, geholpen door verder gestegen lonen om de koopkracht te herstellen. In een alternatief scenario, waarin de wereldwijde handel verder zou verslechteren, zou Nederland volgend jaar te maken kunnen krijgen met economische krimp en in 2025 met een zwakkere groei van 0,6 procent.