Sociale media moeten onlinehaat sneller aanpakken om verdeeldheid in de samenleving tegen te gaan. Daarom moeten de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Autoriteit Consument & Markt (ACM) "per direct streng erop toezien dat platforms zoals Instagram en X zich aan de wet houden", stelt Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NACB), Eddo Verdoner.

"We zien heel erg veel antisemitische uitingen die via online de samenleving inkomen, nu nog sneller dan bij eerdere uitbarstingen van het Israëlisch-Palestijnse conflict", zegt Verdoner. "Die uitingen komen sneller op scholen terecht, ook omdat er veel meer telefoons op school gebruikt worden. Dat leidt weer tot directe actie op schoolpleinen of in appgroepen", signaleert de coördinator, die de discriminatie, bedreiging en intimidatie van de Joodse gemeenschap in de gaten houdt. Online-antisemitisme loopt sinds de aanval van Hamas op Israël "de spuigaten uit", zegt hij.

Volgens Verdoner moeten grote onlineplatforms al enkele maanden aan de Europese Digital Services Act voldoen en haatberichten en nepnieuws verwijderen, maar "is er nu actie nodig". "De AP en ACM kunnen nu al boetes opleggen, maar Nederland werkt nog aan de uitvoering, terwijl die nú topprioriteit moet zijn."

Polariserend

"De verspreiding van dat soort berichten gebeurt op zo'n grote schaal, terwijl steeds meer mensen zulke platformen als enige nieuwsbron gebruiken. Dat werkt enorm polariserend in de samenleving. De afgelopen tien tot twintig jaar is langzaam het taboe afgetrokken van antisemitisme. Dat zorgt voor een vruchtbare bodem om haat over te laten slaan op groepen die er gevoelig voor zijn", legt hij uit.

Verdoner zegt ook veel berichten binnen te krijgen over kinderen die lastig worden gevallen omdat ze Joods zijn. "Soms hebben we sessies met ouders over antisemitisme. Dan zie je hoe ontredderd die kinderen zijn als ze dat meemaken", vertelt hij.

Op korte termijn wil Verdoner dat antisemitisme online "niet meer straffeloos" is. "Je kunt nu niet op een poster in de stad iets antisemitisch zetten, maar online wel. De pakkans moet omhoog." Op langere termijn wil hij "bredere inzet" op onderwijs over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust en het beeld over Joden in Nederland. "Veel mensen die zich antisemitisch uitlaten hebben ook geen beeld van wat de Joodse cultuur in Nederland inhoudt. Ook de rest van de samenleving moet zich verantwoordelijk voelen."