De Rotterdamse wethouder Achbar van Denk vindt dat de scheiding tussen kerk en staat niet meer van deze tijd is en maar afgeschaft moet worden.

Laat ik stellen dat je je op glad ijs begeeft als je als belijdend lid van een religie, die de laatste 1400 jaar vrijwel niet veranderd is, “niet van deze tijd” als argument gebruikt.

Toch mag hij het wat mij betreft zeggen, al is het in mijn ogen niet echt slim om te doen.

Ontstaan

In ons land, dat is ontstaan door een protestantse revolte, heeft eeuwen een staatskerk bestaan. Vanuit een strenge religieuze beleving werd ons land bestuurd. Absolute zondagsrust, financieel voordeel voor de staatskerk, waarvan de overheid de baas was. Geen enkele openbare betrekking voor iemand met een andere religie. Omdat een groot deel van ons land rooms katholiek was, werd in 1848 besloten tot scheiding tussen kerk en staat. De staat heeft zich niet met religieuze zaken te bemoeien. Alle beperkingen opgelegd aan religies - anders dan de Hervormde - werden opgeheven. De minderheden werden beschermd tegen de meerderheid.

Niet slim

Het lijkt me dus niet erg slim voor een moslim (minderheid) te pleiten voor afschaffing van scheiding tussen kerk (moskee) en staat.

Veel moslims willen niet inzien dat ons land een door en door christelijk land is. We zijn christelijk geworden in de periode, toen in de Arabische woestijn de Islam belangrijk werd* (700 jaar na Christus). Al gaan veel Nederlanders niet meer naar de kerk, we zijn in ons doen en laten heel erg christelijk. Daaruit is onze grondwet voortgevloeid, ons sociale netwerk, de universiteiten, onze rechtspraak, onze feestdagen en vele gebruiken. Onze waarden en normen zijn ontleend aan het christendom. Respect voor andersdenkenden is daar een voorbeeld van. Ook al tonen die andersdenkenden weinig of geen respect voor de meerderheid.

Voorbeelden

Stel nu dat we het advies van wethouder Achbar opvolgen en de scheiding tussen kerk en staat opheffen? We hebben daar sinds 1848 geen ervaring meer mee, dus zullen we te rade moeten gaan bij landen die nog nooit zo’n scheiding hebben gehad. Dat zijn mondiaal gezien alleen islamitische landen (oh, nou begrijp ik het).

Als we die als voorbeeld nemen, dan schaffen we de universele rechten van de mens, vrije rechtspraak en de grondwet direct af. Minderheden verliezen het recht om zich open en bloot te uiten en dienen zich aan alle geldende – ook religieuze – regels te houden. Dus geen uiting van een andere religie op straat. In onze christelijke samenleving zou dat betekenen: geen halal voedsel verkopen. Geen begrip tonen voor zoiets als de ramadan, geen hoofdoekjes op straat en het afbreken van opvallende minaretten. In de hele samenleving zouden anderen dan christenen tweede rangsburgers zijn. Huwelijken met niet christenen worden verboden of heel moeilijk gemaakt. Alle ambtenaren, docenten, het leger en rechters moeten christelijk zijn. Christelijke censuur en staatstoezicht op de media en andere culturele uitingen.

Besef

Als ik zo snel een globaal overzicht geef van de gevolgen van het afschaffen van de scheiding tussen staat en kerk (voor velen een ideaal toekomst beeld van ons land) dan vraag ik me echt af of wethouder Achbar van Denk beseft waar hij het over heeft? Veel moslims zien afwijzen van religieuze gebruiken, die tegen de grondwettelijke regels zijn, als ingrijpen van de overheid. Dat is iets totaal anders dan de staatsingrijpen in religieuze zaken. Welke religie je ook hebt, we gaan niet censureren of discrimineren en we discussiëren hoe dan ook met elkaar over geloof. De staat blijft in religieuze kwesties neutraal, tenzij de wet wordt overtreden.

Ik zou als docent** tegen deze wethouder zeggen: “Voorlopig zwaar onvoldoende. Ga je eerst in de materie verdiepen voor je dit soort blamerende uitspraken doet”.

*De filosoof Feuerbach gaf in de 19e eeuw een eenvoudige verklaring voor de verschillen tussen Christendom en Islam.

**Ik ben jarenlang (nog lid PvdA) docent maatschappijleer op de Bestuursschool voor ambtenaren geweest.