De huidige politieke situatie lijkt volkomen nieuw.

Drie politieke partijen zonder bestuurlijke ervaring winnen de verkiezingen en moeten een regeerakkoord sluiten met gedoogsteun van de enige partij, die wel bestuurlijke ervaring heeft.

Rotterdam

Er is al eerder gezegd: ”Het is allemaal al meer dan twintig jaar geleden in Rotterdam begonnen.” Vanuit het niets haalde Pim Fortuyn meer dan één derde van de stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Om zijn succes te illustreren; de toen behaalde 17 zetels zouden bij landelijke verkiezingen ongeveer 56 zetels hebben betekend. De avond van zijn overwinning maakte hij in het meest legendarische verkiezingsdebat uit onze geschiedenis gehakt van zijn opponenten, die daarna onder aanvoering van Pol Pot Rosenmöller besloten onder de gordel te gaan slaan.

LPF

Daarvoor was Fortuyn - door nood gedwongen – begonnen om in zeer korte tijd een kieslijst voor zijn net opgerichte partij de LPF samen te stellen. Op een middag kwam hij langs in onze fractiekamer op het stadhuis en ging naast me zitten. Hij haalde een lijst uit zijn tas en zette zijn chique leesbrilletje op. “Dit is de voorlopige kieslijst; het valt niet mee” verzuchtte hij.  Waarna hij de lijst met voor mij nog volkomen onbekende namen doorliep. Bij de beoordeling vielen de woorden “revanchist” en “alcoholist” regelmatig. Ook viel me weer op welke waarde hij toch aan academische titels hechtte: “Maak een heel warrige indruk, maar is wel gepromoveerd” zei hij bij een kandidaat. Daarna concludeerde hij: “Je begrijpt dat ik bovenop dit zooitje moet blijven zitten en fractievoorzitter moet blijven.” Om zijn keuze enigszins te relativeren zei hij: ”Daarbij, de werkelijke politieke macht ligt bij de fractievoorzitters”.

Premier

“Wie moet er dan premier worden als jullie de grootste worden?” vroeg ik, want de peilingen werden steeds gunstiger. “Je weet hoe ik erover denk.* In een kabinet moeten mensen zitten, die kennis van zaken hebben en ik ben daarover op dit moment in gesprek”; later liet bij doorschemeren, dat Wiegel zijn beoogde premier zou kunnen zijn.

Dat hij zijn duidelijk geventileerde ambitie om premier te worden liet varen, verklaarde hij door te zeggen, dat grote verantwoordelijkheid nu eenmaal persoonlijke concessies met zich meebracht: ”Het landsbelang gaat voor.”

Geen woorden maar daden

Bij de samenstelling van het college in Rotterdam stelde hij vanuit zijn filosofie drie** wethouders aan zonder ervaring, maar wel met kennis van zaken en de ambitie er iets goeds van te maken. Het hele stadsbestuur is geëvalueerd - in opdracht van de concurrentie - door prof. Pieter Tops (toen nog lid van de PvdA). Hij schreef zijn bevindingen in zijn boek: “Regimeverandering in Rotterdam.” Hij heeft in mijn exemplaar geschreven: ”Voor Ronald, omdat er iets moois gebeurd is in Rotterdam.”

Een heel goeie vriend kreeg op de universiteit van Nijenrode bij het vak bestuurskunde les uit dit boek: Pims college als voorbeeld van goed bestuur.   

Nu, lijkt me het moment om na 21 jaar het zo geslaagde experiment in onze stad, landelijk te gaan herhalen. Zet persoonlijke ambitie opzij en kijk naar de expertise van de eventuele kabinetsleden. Stel kunde en vaardigheid boven loyaliteit aan de politieke partij.

Ons land snakt naar verandering en een goed bestuur.

*Het zakenkabinet Fortuyn (A.W. Bruna, 1994; ISBN 90-229-8158-4). Droomkabinet. Hoe Nederland geregeerd moet worden (Van Gennep, 2001; ISBN 90-5515-286-2).

**Toen één van de drie niet bleek te voldoen aan de door Pim gestelde criteria werd ingegrepen en voor een vervangster (van buiten de politiek) gezorgd.