Nederland is bezig aan een "serieuze inhaalrace" op het gebied van zonne-energie. Die conclusie trekt onderzoeksbureau Dutch New Energy Research, dat in een rapport becijfert dat het opgestelde vermogen aan zonnepanelen vorig jaar met ruim de helft (53 procent) is toegenomen. De capaciteit bedraagt inmiddels bijna 7 gigawatt, 5 procent van de totale Nederlandse elektriciteitsproductie.

"In vergelijking met de rest van Europa halen we nog steeds maar een klein deel van onze energie uit duurzame bronnen", stelt directeur Rolf Heynen vast. "We horen nu echter wel tot de wereldwijde top wat betreft het aantal zonnepanelen dat we jaarlijks installeren." In totaal zijn in Nederland nu 8,1 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd, aldus de onderzoekers.

Uit cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat bleek vorige week nog dat Nederland van alle EU-landen de minste duurzame energie opwekte: 7,4 procent van het totaal aan elektriciteit en warmte. Die cijfers gaan over 2018.

Het is de vraag in hoeverre Nederland de sterke groei van het aandeel zonne-energie kan vasthouden. Het elektriciteitsnetwerk kan de groei niet bijbenen: zeker in de noordelijke provincies lopen netbeheerders tegen hun grenzen aan. Daar staan relatief veel zonneparken gepland, omdat grond er goedkoper is dan in de Randstad. Maar de capaciteit van het stroomnet is daar niet op berekend.

"Hierdoor staat er nu voor 750 megawattpiek aan projecten stil: net zoveel als nodig is om alle huishoudens in een stad als Breda van stroom te voorzien", stellen de onderzoekers. "Om de Nederlandse klimaatdoelen te halen is het dan ook van essentieel belang om de netcapaciteit tijdig te vergroten."

Een van de manieren om de capaciteit op korte termijn omhoog te krijgen, is het benutten van reservecapaciteit, ook wel "de vluchtstrook" van het net genoemd. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) wil dat op korte termijn toestaan. Volgens de netbeheerders levert dat "een substantiële bijdrage", maar is meer nodig. "Het is nog altijd onvoldoende om de hausse aan aanvragen voor zonneparken nu wel te kunnen honoreren. Daarvoor is echt netverzwaring nodig en netbeheerders investeren daar dan ook fors in", stelde brancheorganisatie Netbeheer Nederland eerder.

Het bureau schetst dat Nederland in theorie in 2030 volledig duurzame elektriciteit kan produceren. Dan moeten knelpunten wel worden opgelost en moet de groei van zowel zonne- als windenergie in hoog tempo doorzetten.