Door: Arco van der Lee (Vereniging Dorpskern Oud-Barendrecht)

Koster Jan van de Oever van de Dorpskerk gaat met pensioen. Zondag 6 mei is de laatste werkdag. Vijftien jaar geleden werkte Jan van den Oever nog bij het benzinestation langs de A15 in Alblasserdam. Hij was daarvoor een aantal jaren koster geweest, maar in dat vak zijn maar zelden vacatures. “In een streekkrant zag ik staan dat in Barendrecht een koster werd gezocht. Dus heb ik gesolliciteerd. Maar ik was nog nooit van m’n leven in Barendrecht geweest.”

Glaasje water
Voor veel mensen is de koster alleen de man die op zondagochtend het glaasje water voor de dominee op de kansel zet. Maar bij het werk komt nog veel meer kijken. “De schriftlezingen klaarleggen, de plaats reserveren voor de ouderlingen en om kwart voor tien vijf minuten lang de klok luiden”, somt de koster op.

De rest van de week is de koster verantwoordelijk voor het schoonhouden van de kerk en hij is gastheer voor de vele gebruikers en huurders. “Ik moet ook zorgen dat de klok op tijd loopt. Dat is helaas de laatste tijd een drama.”

“Bovendien komt er elke dag wel iemand langs voor een kletspraatje. Je hebt als koster ook een sociale functie.” Elke week heeft Jan van den Oever op deze manier contact met een paar honderd mensen. En dat verloopt in een goede sfeer. “Ik heb het gewoon erg naar m’n zin hier.”

Klok
De klok van de Dorpskerk wordt nog met de hand geluid. Toen Jan van de Oever hier nog maar kort werkte, was er een plan om het te mechaniseren. “Echt niet. Dat doe je maar als ik met pensioen ben”, reageerde hij resoluut. Van het plan is nooit meer iets vernomen.

“Het op gang brengen van de klok is best pittig”, legt de koster uit. “Als je hem eenmaal op gang hebt, dan moet je een bepaald ritme aanhouden. Dat moet je aanleren. In het begin klonk de klok lang niet zo mooi als tegenwoordig.”
“Bij de Dodenherdenking dan sta ik wel een kwartier te luiden. Dat ga je wel voelen. Zeker als je ouder wordt levert dat spierpijn op.”

 

Monumentaal gebouw
Jan van den Oever maakte mee dat de Dorpskerk 500 jaar bestond, in 2012. De kerk werd toen onder meer bezocht door (toen nog kroonprins) Willem Alexander. Voor de koster was er een bescheiden rol weggelegd bij het bezoek: op tijd de deur open doen voor de prins. Daarbij op de vingers gekeken door een lijfwacht.

Het werken in een eeuwenoud gebouw vraagt soms wat extra voorzichtheid. “Zo moet je bij het houtwerk uitkijken waar je het mee schoonmaakt. Je kunt er niet alles opsmeren.”

En soms staan er bezoekers op de stoep. “Er waren pas nog Chinezen die de kerk wilden bekijken.” Ook kwam de kerk zo weer in contact met nazaten van de familie Westra, die het kolossale Tiengebodenbord in de kerk heeft geschonken. Het contact met deze familie was in de loop van de tijd verloren gegaan. Totdat nakomelingen van de schenker spontaan een bezoek aan de kerk brachten. Het leidde later tot een familiereünie.

Wat nu?
Zondag 6 mei is de laatste werkdag van Jan van den Oever. Later komt hij nog terug om zijn opvolger in te werken. Voor de vrije tijd heeft hij al verschillende bestemmingen. “Ik heb tropische vogels, maar misschien stap ik over op kanaries. Verder fotografeer ik graag en ik krijg meer tijd voor kinderen en kleinkinderen. Ik kan nu op zaterdag nooit naar het voetballen van m’n kleinzoon. Ik moet dan altijd werken. Dat wordt anders.”

Wat gaat hij missen?
“Het contact met de mensen. En het dagelijkse ritme: elke dag om kwart over acht in de auto. De eerste weken zullen wel voelen als vakantie, maar daarna…. Ik heb er wel en geen zin in. Wel, omdat je van verplichtingen af bent. Maar niet, omdat ik de contacten zal missen. Het is een beetje dubbel.”

Echt bang voor een zwart gat is hij niet. Vrouw Ellie werkt nog veertien maanden door, dus er is voor Jan ook het een en ander in huis te doen.

Op zaterdagmiddag 28 april neemt de Dorpskerk van 15.00 tot 16.30 uur afscheid van Jan van den Oever. Wie wil bijdragen aan een cadeau vindt daarover informatie op www.dorpskerkbarendrecht.nl.